12. мај – Зошто Свети Василие Острошки е единствен празник без обичаи: Направете само едно!

Еден од најпочитуваните светци во целото христијанство, за кого се верува дека е чудотворец и многумина исцелил
На 12. мај, православните цркви го слават празникот посветен на Свети Василиј од Острог, светец за кој се верува дека е еден од најголемите чудотворци.
Роден е како Стојан Јовановиќ во Попово Поле кај Требиње, а веќе на 12-годишна возраст бил испратен во манастирот Завала, каде што бил игумен неговиот чичко Серафим. По завршувањето на манастирското училиште, тој го добил монашкиот ранг и станал парохиски свештеник на Попово Поље.

Тој служел во многу градови, од Мостар, преку Херцег Нови и Плевља, Морача, до Огонош и Бјелопавлиќ. Починал во 1671. година, а неговите мошти и гроб се чуваат во манастирот Острог во Црна Гора, за кој се врзуваат бројни легенди.
Припадници на христијанска и муслиманска вера веруваат во неговата исцелителна моќ. Зошто?
Постојат бројни пишани сведоштва на луѓето за молитвите упатени до Свети Василиј од Острог – сите на кои им помогнал овој светител целата своја приказна ја пишуваат на хартија за време на следната посета на манастирот Острог и ја оставаат во Горниот манастир, а монасите ги собираат, чуваат и ги претвораат во книга.
Некои од старите легенди кои сведочат за милоста, љубезноста и моќта на Свети Василиј, меѓу другото, е и приказната дека од врвот на Горниот манастир одамна бебе паднало од лулката. Бидејќи Горниот манастир се наоѓа во карпите на планината Острошка града, скоро долж карпа, на дури 900 метри надморска височина, мајката се исплашила и верувала дека го изгубила своето дете. Сепак, бебето било пронајдено живо и здраво на земја, во подножјето на планината, насмеано и среќно.

Оние кои не веруваат во вакви приказни, сепак се замислуваат кога ќе го слушнат вистинскиот факт – пожарот што избувна на планината Острошка греда ги поштедил и манастирите и параклисите во близина. Исто така, факт е дека за време на Втората светска војна, паднала бомба над Горниот манастир Острог, но таа никогаш не експлодирала.
Луѓето кои некогаш спиеле под покривот на оваа света зграда велат дека тоа било најмирна ноќ кога спиеле. Бидејќи се чувствуваат многу безбедно, многу посетители во храмот избираат да спијат надвор – во коначиштето покрај манастирот има кревети, но и ќебиња што им се достапни на секој посетител и им е дозволено да ги однесат надвор.

Единствено што не е дозволено е фотографирање внатре и во портата на Горниот манастир. Ако некогаш одите на ова свето место, вообичаено е да донесете шише масло, кое монасите го посветуваат за време на услугите и на верниците во мали шишиња, што се користат за лекување. Треба да донесете и шеќер, кој останува во манастирот и кој секој може да го користи.
Сепак, најважно е да се донесе пар црни, машки чорапи – се вели дека чорапите на Свети Василиј секогаш се искинати затоа што тој станува и шета ноќ, така што монасите ги менуваат секој ден.
Жените не смеат да влегуваат во кратки здолништа, дури ниту во панталони – задолжителната носија е здолниште барем до колената, како и покриени раменици и гради, а марама треба да се стави на главата. Мажите исто така треба да доаѓаат со покриено тело, така што не смееме да влегуваат во сандали и шорцеви.

Во одредени денови, раката на Свети Василиј е откриена така што верниците можат да ја бакнат за време на обиколкаста во манастирот, а сите што имаа можност да ја видат откриена, велат дека раката изгледа многу жива, а не како дел од телото на некој што починал пред скоро 400 години.
Исто така, во манастирот, ќе имате можност да слушнете дека светецот им ја тргнал раката на некои грешници, не дозволувајќи им да ја бакнат, па не се осмелувајте ниту да ги лажете монасите, затоа што се шпекулира дека тие се видовити.
Многумина веруваат дека ако ветат дека ќе одат во манастирот Острог на празникот Свети Василиј, нивна, или болеста на некој близок до нив, ќе исчезнат „како да е однесена со рака“.

Ако знаете личност која се подготвува за патување како ова,би требало да земе масло, темјан и памук со себе и да ги оставите кај светецот „да преноќат“.
Честопати се случува и католиците и муслиманите да се заветуваат, затоа што сите во оваа област се убедени во големите чудесни моќ на свети Василиј, така што се верува дека работите кои преноќуваат кај неговите мошти ги лекуваат сите болести. Затоа памукот, маслото и темјан што биле донесени на Острог треба да се чуваат за „не дај Боже“.

Празник без обичаи
На овој голем празник и со црвени букви во црковниот календар не се одвиваат никакви пагански обичаи или ритуали. На празникот Свети Василиј, единствената работа што треба да ја направите е искрено да се помолите на чудотворецот – се верува дека секоја искрена желба од дното на срцето, ќе се исполни.