Еве кој ни става вето: Според „Политико“, Бугарија е најмафијашката држава

Последната политичка криза во Бугарија зависи од бомба покрај пат, израелски експерт за муниција и смртни закани во стилот на „Кум“. Главните ликови се насилникот, главен обвинител Иван Гешев, наречен „Качкетот“ и (подеднакво силеџијата) екс-премиерот Бојко Борисов со прекар „Тиквата“, пишува порталот е-вестник.бг пренесувајќи го Политико.еу.

Збунети сте? Не грижете се, сите тие се. Но, ова е несомнено клучен момент за владеењето на правото во Бугарија и напорите да се претвори 7-милионската балканска земја во полноправна демократија, па Политико ќе се обиде да ги разоткрие дивите пресврти на големата драма од 1 мај кога Гешев тврдеше дека некој се обидел да го разнесе неговиот блиндиран џип додека заокружувал кривина на селски пат.

Во основата на кризата е исклучително важната улога на јавниот обвинител. Гешев долго време беше идентификуван од антикорупционерите и продемократските активисти како една од најголемите пречки за приближувањето на Бугарија кон нормите на ЕУ. (Тој го носи прекарот „Качкет“ поради неговата заштитна капа на главата.) Во летото 2020 година, тој беше една од главните цели на масовните улични протести против мафијата на кои демонстрантите неуспешно бараа негова оставка.

Политички заштитената бугарска мафија е сеприсутна и нејзините интереси вклучуваат дрога, оружје, шверц на луѓе и исфрлање на фондовите на ЕУ. Според демонстрантите, супермоќните обвинители на Бугарија се во сржта на мафијашката структура и секогаш се грижат крупните риби да не бидат изведени пред лицето на правдата во освоената земја.

Откако ги преживеа уличните протести во 2020 година, Гешев изгледаше речиси невозможно да се смени, делумно затоа што ужива во блиските односи со Борисов, куларот на бугарската политика, кому минатата година му помогна да излезе од затвор. (Крупниот поранешен телохранител Борисов го носи прекарот „Тиква“ поради неговата огромна глава).

Сега, сепак, нешто пукна и предизвика граѓанска војна во мрачното срце на бугарската држава, можеби нудејќи им трошка надеж на оние што се надеваат да ги исчистат авгејските штали од корупција. Борисов тесно победи на изборите во април – петти во земјата во последните две години – а неговата премиерска кандидатка, поранешната еврокомесарка Марија Габриел, на 11 мај рече дека сака оставка на Гешев „поради штетата на престижот на судството“.
Иако е малку веројатно дека некогаш ќе стане премиер, бидејќи коалициските разговори на Борисов пропаднаа, Гешев возврати со дивјачка реакција во јавниот настап оваа недела, сугерирајќи дека политичката класа сега се обидува да го убие него и неговото семејство. Тој, исто така, навестува дека е подготвен да раскажува за корупција на највисоките нивоа на власта.
Значи, дали некој навистина се обидува да го убие?

На 1 мај, Гешев се најде на насловните страници откако официјални лица изјавија дека за влакно преживеал бомбашки напад на кривина на патот каде што сообраќајот требаше да се забави. Заменикот на Гешев, Борислав Сарафов, лојално тврдеше дека има кратер со пречник од 3 метри, а израелски балистички експерт бил повикан да го потврди нападот. Сепак, многу опозициски политичари се посомневаа во политички театар, при што Гешев изгради лажна приказна за прогон, бидејќи политичката плима се сврте против него. Фотографиите од местото на нападот покажуваат неколку опожарени места на страната на патот и две поделени дрвја. Асен Василев, ко-основачот на антикорупциската партија „Продолжуваме со промената“, се пошегува пред новинарите дека некој се обидува да „плаши зајаци“, а Атанас Атанасов, копретседател на реформистичката партија „Демократска Бугарија“, додаде дека имаше „јасни докази за инсценираност“.

Но, ова не е единствениот случај кога Гешев вели дека неговиот живот е во опасност? Не, тој има повеќе обвиненија. За време на неговиот јавен настап во понеделникот, Гешев го искина писмото со оставка за кое рече дека му било изнудено и вети дека ќе го отслужи целиот мандат до 2026 година. Споредувајќи се со убиениот сицилијански судија Џовани Фалконе, тој рече дека добил смртни закани, вклучително и застрашувачка порака дека бил сам на работ на карпа и оти „дува ветер“. Тој, исто така, навести дека имало застрашувачки закани за неговото семејство.
Гешев сугерираше дека Борисов се обидел да го отфрли од улогата на обвинител со тоа што би станал амбасадор во Турција или Израел. (Борисов, кој моментално е надвор од власт, негира дека имал можност да даде таков предлог.) Излегувајќи како независен чувар на законот, Гешев вети дека ќе возврати и ќе ја ослободи земјата од „политичкото ѓубре“ во парламентот. Исто така, стилизирајќи се како бранител на евроатлантската кауза, Гешев му се потсмеваше на Борисов што му дал куче на рускиот претседател Владимир Путин во знак на пријателство.

-Дури и некои поранешни премиери му дадоа кученца на Путин, рече тој.

Чекај малку, нели Гешев некогаш беше бранител на Борисов? Да, партијата ГЕРБ на Борисов беше клучна за добивање на функцијата на Гешев во 2019 година. Кога Борисов беше уапсен минатата година во врска со истрагата за тоа дали тој бил лицето кое изнудило милиони лева од казино баронот по име Васил Божков-Черепот, Гешев дојде на помош, а обвинителите го осудија случајот како смешен и политички мотивиран. Всушност, случајот се сметаше за класичен доказ за тоа како бугарските обвинители играат клучна улога во заштитата на големите риби.

Но, Борисов сега негодува на сугестијата дека Гешев го спасил, тврдејќи дека одлуката за неговото ослободување била донесена независно од два суда.

-Одеднаш испаѓа дека Гешев ме спасил од затвор! Можеби требаше да останам таму уште два дена. Сакаш да се вратам уште два дена? Престани сега!, им свика на новинарите.

Гешев од своја страна сега има претензии. Во своето излагање во понеделникот тој направи зајадливи алузии за „лицето Бојко Методиев Борисов“ во врска со заканите кон него и навести дека тој го има последниот збор дали да продолжи со скандалозниот случај на перење пари и стекнување на скап имот во Барселона во кој е вмешан Борисов.

Но, што го предизвика раздорот меѓу Борисов и Гешев? Ова не е јасно. Веројатно Борисов конечно увидел дека Гешев станал таков товар, што морал да го притисне да се пресели ако сака да ја спаси својата политичка иднина, да стекне сигурни коалициски сојузници и да ја оживее својата позиција на сцената на ЕУ.

Што мисли правниот систем на Бугарија за сето ова? Работите се движат брзо. Сарафов, лојален заменик на Гешев на денот на наводниот бомбашки напад покрај пат, ја смени страната. Сега тој бара оставка од својот шеф и поднесе пријава до градското обвинителство на Софија за наводните злосторства на Гешев, вклучително и широко распространетите нелегални снимки. Со оглед на деликатноста на случајот, тој добил заштита и од бугарското Министерство за правда.
Да, добро прочитавте: Министерството за правда на Бугарија штити заменик обвинител од неговиот претпоставен.

-Го познавам господинот Гешев и токму затоа наведувам дека се плашам за мојот живот, рече Сарафов, додавајќи дека ги знае „методите“ на Гешев и инсистираше на тоа дека Гешев е „неурамнотежен“.

За возврат, Гешев побара од Врховниот судски совет на Бугарија да преземе дисциплински мерки против Сарафов, човек за кој тврди дека е „предавник на бугарскиот народ“.
Бугарскиот сојуз на судии го осуди Гешев како неподобен за функцијата поради неговиот „целосен недостаток на професионални и морални квалитети“, велејќи дека неговата прес-конференција во понеделникот покажа „театрални таленти“, но откри дека неговите мотиви биле лични и политички. Синдикатот побара и смена на Високиот судски совет, кој го назначи јавниот обвинител.

Што е следно? Во идеален свет, извонредните потреси би довеле до целосна ревизија на бугарскиот правосуден систем и можеби дури и промена на уставот. Но, вистинската пресвртница допрва доаѓа. Можно е политичкиот притисок конечно да го добие потребното мнозинство во Врховниот судски совет на Бугарија за да се обезбеди смена на Гешев, но не е јасно кој политички ќе го води шоуто, а Гешев тврди дека има инкриминирачки материјали за членовите на ВСС. Малку е веројатно дека Борисов ќе може да формира влада и земјата би можела да биде подготвена за шести избори за две години во наредните месеци. Големите откритија за криминални практики, исто така, можат да го поттикнат ова прашање.

Самиот Гешев е познат по својата упорност и тешко дека едноставно ќе се откаже.

-За мене единствено важно е да работам за бугарскиот народ. Ќе го завршам мандатот без разлика на се, рече тој во понеделникот.